Aikido

Ze wszystkich współczesnych sztuk walki rozwiniętych na bazie średniowiecznego bujutsu aikido jest jedyną metodą, która na wszystkich poziomach swojej praktyki opiera się całkowicie na koncepcji haragei. Jej praktyczne zastosowanie prowadzi do osiągnięcia stabilnej postawy mentalnej i siły wewnętrznej, bez których niemożliwe jest poprawne rozwiązywanie strategicznych problemów związanych z walką.

Aikido to Japońska sztuka walki łącząca w sposób harmonijny ciało i umysł ćwiczącego, w której głównym celem jest filozofia pojmowania życia. Powszechnie uważa się, że aikido jest czymś więcej, niż jednym z wielu systemów walki. Mówi się, że aikido to sztuka wojenna bez walki, a w technikach i sposobach poruszania splatają się elementy psychologii i filozofii. Aikido jest rozległym systemem rzutów, dźwigni na stawy, uderzeń i unieruchomień, w połączeniu z treningiem tradycyjnymi japońskimi rodzajami broni jak miecz, kij i nóż. Jak żadna chyba inna sztuka walki, używa wielkiej liczby technik opartych na wykorzystaniu ludzkiego ciała jako broni w celu szybkiego i efektywnego pokonania nie tylko jednego, ale również wielu przeciwników. Stworzone zostało przez Morihei Ueshiba na początku XX wieku na podstawie jego własnych intensywnych studiów różnych systemów sztuk wojennych z użyciem i bez użycia broni. Aikido reprezentuje esencję wielowiekowej japońskiej wiedzy wojennej. Jest to jedna z najszerzej praktykowanych Budo, sztuk wojennych na świecie.

AI - harmonia; KI - siła, energia wewnętrzna, duch; DO - droga. Czyli droga do zharmonizowania siły wewnętrznej względnie ducha lub umysłu.

Nazwa Aikido pojawiła się oficjalnie w roku 1941. Do tego czasu Morihei Ueshiba (nazywany O’Sensei lub czcigodny nauczyciel) studiował i ćwiczył wszystkie japońskie sztuki walki. Aikido nie było jednak zwykłym "zlepkiem" różnych sztuk walki, lecz połączeniem najlepszych elementów każdej z nich z koncepcją aiki. W konsekwencji techniki taijutsu (techniki walki wręcz) objaśnić można przy pomocy terminów stosowanych w kenjutsu (sztuce szermierki) i vice versa. Taijutsu i kenjutsu stały się w aikido jedną całością. Co więcej zastosowania aikido rozciągają się również na kij jo i włócznię yari. W tym kontekście aikido można określić jako najpełniejszą ze sztuk walki.

Dzięki geniuszowi Morihei Ueshiby nastąpiła transformacja technik, które zamiast niszczyć zdrowie, poprawiały je. Ueshiba stworzył podwaliny pod sztukę walki, która wykorzystuje siłę przeciwnika przeciwko niemu w sposób harmonijny, nieuznający przemocy i uszkodzeń ciała. Techniki aikido, tego na najwyższym poziomie przypominają taniec, który kończy się specyficznym rzutem lub unieruchomieniem. W aikido istnieją uderzenia we wrażliwe miejsca na ciele przeciwnika, które jednak nie powinny zakłócić harmonii ruchu. Aikido do perfekcji opanowało omijanie siły, zgodnie zresztą z zasadami fizyki. Motorem ruchu w aikido są biodra, "rozrusznikiem" zaś głowa. Właściwa praca bioder w czasie techniki jest wyznacznikiem jej skuteczności. Rozluźnione ręce są tylko przekaźnikiem pomiędzy uke i tori (rzucanym i rzucającym), coś na kształt paska klinowego czy łańcucha rowerowego. Dłonie i przedramiona wykonują ruchy meguri (okrężne), które znacznie uefektywniają aikido. Aikidoka z reguły porusza się w krótkiej pozycji tzw. kamae wykonując ruchy tai-sabaki, czyli zwroty i obroty ciała. W aikido uczymy się posługiwać bronią: jo - kij długości ok. 120 cm, bokken - drewniana atrapa miecza samurajskiego. Studiowanie jo to kształcenie, ogólnie rzecz ujmując, koordynacja pracy stóp i rąk. Bokken to nauka timingu (czyt. tajmingu), który jest jedną z najważniejszych umiejętności każdej sztuki walki.

Aikido w mistrzowskim wykonaniu jest nie tylko bardzo skuteczną sztuką samoobrony, ale ma również niezwykłe wartości estetyczne. Z podziwem i zachwytem można przyglądać się finezyjnym ruchom mistrza, który odpiera najdziksze nawet ataki z niezwykłą płynnością i gracją. Aikido jest sztuką niebywale trudną. Wymaga ogromnej pracy i wieloletnich ćwiczeń zanim osiągnie się skuteczność obrony, a i wielcy mistrzowie po latach studiowania oświadczają, że są dopiero na początku drogi.

Morihei Ueshiba był przekonany, że jego aikido ma być uprawiane jako więcej niż tylko nauka metod walki. Japońskie sztuki wojenne pod wpływem sztuk medytacji i samodoskonalenia wewnętrznego zaczerpniętych z Indii i Chin, często kładły nacisk na polepszanie wewnętrznej jak również fizycznej integracji. Idealny wojownik z odbierającym życie mieczem jest w japońskim odczuciu więcej niż tylko maszyną do zabijania, jest on przykładem prawości, odwagi i lojalności, chętnie poświęcającym życie (ale nigdy honor) w imię swego pana i zobowiązań. Poznawszy te tradycje O’Sensei wyobrażał sobie Aikido nie jako środek do zwyciężania wroga, ale także środek do promowania pozytywnego charakteru idealnego wojownika i przede wszystkim przezwyciężania konfliktu dwoistości. Dla O’Sensei Aikido było ścieżką samodoskonalenia. On wierzył, że może ono być środkiem dla każdego, każdej narodowości, do kroczenia tą samą ścieżką.

Najwięksi nauczyciele wskazywali, że każda z metod, niezależnie od jej pozornych zalet okaże się bezwartościowa, jeżeli oprócz umiejętności posługiwania się danym orężem nie będzie rozwijała ludzkiego charakteru. Koncepcja "centrum" - hara i teoria "siły wewnętrznej" - ki zwykle oczyszczone ze swych pierwotnych systemów religijnych i filozoficznych, legły u podstaw teorii "centralizacji" - haragei, którą mistrzowie bujutsu wykorzystywali w celu rozwinięcia u swych uczniów charakterystycznego męstwa, uważanego powszechnie za znak firmowy wojownika. Niemal wszyscy instruktorzy japońskich sztuk walki zwracali uwagę na związek pomiędzy zachowaniem spokojnej, stabilnej postawy mentalnej, dzięki której możliwe staje się błyskawiczne podjęcie właściwej decyzji, a spójnym, pełnym siły działaniem mającym na celu praktyczne wprowadzenie tej decyzji w życie. "Jaką korzyść przedstawiał sobą ostry jak brzytwa japoński miecz katana i wyrafinowane metody jego użycia, jeżeli wojownik nie dysponował stabilną platformą wewnętrznej kontroli, która umożliwiałaby poprawne reagowanie we wszystkich okolicznościach towarzyszących walce?"